PROF. DR. NUSRET FİŞEK'iN KİTAPLAŞMAMIŞ YAZILARI - I
Sağlık Yönetimi

Sağlık: Çok Etkenli Bir Sistem*

            Hekimlik mesleğinin doğuşunu güdüleyen toplumsal gereksinmeler ağrıların dindirilmesi, yaraların sarılması ve hastaların tedavisidir. Hekimlik bu gereksinmeleri karşılamak amacıyla başladı ve bu yolda gelişti.

            Hekimlik bilimselleştikçe düşünürler hekimliğe yeni bir boyut eklediler: Sağlığın korunması ve desteklenmesi. Geleneksel olarak sağlık bedence ve ruhça tam iyilik halidir. Düşünürler, sağlık kavramının sınırını da genişlettiler: Sağlığın tanımına “Sosyal bakımdan tam iyilik hali” niteliğini de eklediler. Bu yeni boyut, Dünya Sağlık Örgütünün anayasasıyla da evrensel olarak benimsendi.

            İnsanın bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik halini bozan etkenler nelerdir? Bunları sadece gen bozukluklarına, mikroorganizmalara, fiziksel ve kimyasal etkenlere bağlamak olası değildir. Bilimsel araştırmalar gösteriyor ki okumamışlarda, geliri düşük olanlarda, kötü konut şartlarında yaşayanlarda, iyi ve dengeli beslenmeyenlerde hastalanma ve ölüm daha sık görülmektedir. Sağlıklı yaşam bu ve buna benzer bir çok etkenin etkisi altındadır.

            Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF’in 1978 yılında Alma-Ata’da topladığı uluslararası konferans, sağlığı etkileyen önemli etkenler olarak aşağıdaki etkenleri sağlık hizmetinin parçası olarak kabul etmiştir:

n     Halka sağlık eğitimi,

n     Uygun beslenme,

n     Temiz su ve olumlu çevre,

n     Ana ve çocuk sağlığı,

n     Aile planlaması,

n     Önemli bulaşıcı hastalıklara karşı aşılama,

n     Yerel endemik hastalıklarla savaş,

n     Sık görülen hastalıkların ve yaralanmaların tedavisi için uygun çözüm,

n     Temel ilaçların sağlanması.

            Birleşmiş Milletlerin yayınladığı İnsan Hakları Bildirgesinde bu sosyal ve ekonomik koşulların olumlu hale getirilmesinin insanların temel haklarından olduğu vurgulanmıştır.

..........